Yalnızca bizim çocğumuz, bizim sevdiklerimiz, bizim yakınımızdaki insanlar mı önemli bizim için? Yalnızca kendi canımız yanınca mı sesimizi çıkarırız? Başkasının çocuğunun başına olmadık şeyler gelirken, "Çok şükür bizde öyle bir şey yok" diyip geçip gidenlerden miyiz? Öyleyse Kitty'nin hikayesine bir göz atın.
Yirmi dokuz yaşındaki Kitty Genovese, 13 Mart 1964 gecesi, New York'taki apartman dairesinin 30 metre ilerisindeki otoparka arabasını park etti. Arkasında duran Moseley'i fark ettiğinde kaçmaya başladı. Moseley, Kitty'yi iki kere sırtından bıçakladı. Çığlıkları duyan bir komşu camdan “Kızı rahat bırak “ diye bağırdı. Bunun üzerine Moseley kaçtı. Kitty apartmanın kilitli olan arka kapısının önünde yarı baygın yatıyordu. On dakika sonra arabasından aldığı şapkayı takan Moseley, etrafı tarayarak Kitty'yi aramaya koyuldu. Onu buldu, tekrar tekrar bıçakladı ve ona tecavüz etti. Bunu gören bir kişi polisi aradı ve polis birkaç dakika içinde geldi. Kitty hastaneye giderken ambulansta öldü. Moseley, cinayeti “sırf öldürmek için” işlediğini söyledi. Bunun dışında iki cinayet daha işlediği ortaya çıktı.Gece karısıyla yattığı yataktan kalkıyor ve kendine sokaklarda kurban arıyordu. Onun psikiyatrik rahatsızlığı olduğuna karar verdiler. Aklı, vicdanı kaybetmiş bir hasta...
38 kişiden bahsedilir bu olayda; suç ortağı olarak. Olayı duyan, gören ve “Nasıl olsa birisi yardım eder” mantığıyla hiçbirşey yapmayan...Bu insanların yasalara uyan, iyi vatandaşlar oldukları söylenir.
Bunun üzerine sosyal psikologlar bu konuyu araştırmış ve bu durum için bir isim bulmuşlar “Bystander Effect” - Seyirci Apatisi. İşin kötü tarafı, çevredeki görgü tanığı sayısı arttıkça “Bystander Effect”in daha yoğun yaşandığı bulunmuş. Yani etraftaki insan sayısı arttıkça “Ben yardım etmezsem başkası eder” , “Kesin birisi polisi aramıştır” diyenlerin de sayısı artar. Bu durumla ilgili yapılan bir çok araştırma sonucunda artık biliyoruz ki insan psikolojisi bazen -özellikle toplumsal konularda- insana çok büyük yanlışlar yaptırabiliyor.
Sizin veya çocuğunuzun başına “şimdilik” üzücü bir şey gelmemiş olabilir. Eğer toplumsal olaylara karşı umursamaz tutumumuzdan vazgeçmezsek, günün birinde mutlaka üzücü olaylar yaşayacağız demektir. Çünkü bizi zor duruma sokan insanlar “Nasıl olsa kimse bir şey yapmayacak, meydan benim” mantığıyla hareket etmeyi, bizim umursamazlığımız sayesinde öğrenmiş olacaklar. O zaman hiçbirşey konusunda şikayet etme ,sızlanma hakkımız olmayacak.
0 yorum:
Yorum Gönder